YÖRESEL SÖZCÜKLER Yöresel Sözler Abrul :Nisan ayı Abu :Bu Ahbun :Hayvan gübresi Ahırı :Sonuçta Alaf :Ot,saman Aluç :Yabani dağ meyvesi Anik :Ekşimemiş hamur Arustag :Tavan Atlet :Fanila Avara :Kasım ayı Ayahlaran :Ayaklarına kapanayım Ayam :Hava Baca :Evin tavanı Bardabaş :Boş gezen Bıldır :Geçmiş yıl Bibi :Hala Bitike :Bir parça Bicimcik :Bir parça Bipırtik :Bir parça Boynuk :Boynu eğri Burç :Ağacın ince dalları Buymak :Üşümek Besleme :Evlatlık Cağ :Örgü yapılan demir çubuk Ceğet :Eylül ayı Camuş : Manda Cıcık :Yeni Cecim :Bir çeşit kilim Cıbıl :Yoksul Cıbız : Kel Culluk :Hindi Cılbırı :Bir çeşit çorba Cıllıp :Fazla (yağ) Cılı :Zayıf Cırıt atmak :Koşarak uzaklaşmak Cimcikleme :Çimdik atma Cıt :Uç,kenar Cücük :Civciv Cıngıl :Çan Çalhama :Ayran Çaput :Bez parçası Çar :Çarşaf Cırnak :Tırnak Çedene :Küçük kurut Çiğit :Çekirdek Çimmek :Yıkanmak Çit :Yazma Dadah :Çocuk yemeği Davar :Koyun sürüsü Dehre :Küçük balta Dek :Şeker pancarı Densiz :Usulüne göre davranmayan Deyha :İşte orada Deynek :Odun çubuk Didmek :Karıştırmak,yünü gevşetip açmak Dınmak :Koşmak Doluhmak :Ağlayacak duruma gelmek Düğlemek :İliklemek Eğiş :Hamur kesme aleti Ecük cücük :Çoluk çocuk Elbezi eçete olarak kullanılan bez Emice ost,arkadaş Düğe oğurmamış inek Emice :Arkadaş,dost,amca Emelli :Güçlü,kuvvetli Erfene :Masrafları ortak paylaşılan ziyafet Eke :Çok bilen,çok konuşan Esvap :Çamaşır Evermek :Evlendirmek Farşa :Edepsiz kadın Eşgere :Aşık,âşikar Ferik :Küçük tavuk Gada :Büyük ağabey Fınfırik :Çocuk oyuncağı,topaç Fışkı :Hayvan gübresi Foturaf :Fotoğraf Fetir :Yufka Garsuk :Karın etleri Gollik :Kısa Gayser arça,kısım Gavut :Unun kavrulmuş hali Gendüme ibekte dövülmüş buğday Gıdik :Oğlak Gıcıt :Küçük öküz arabası Gılla :Gelincik çiçeği Gıdılıç :Serçe parmağı Gavar :Su arkından tarlaya açılan ağız Gıgırt :Kancalı odun,omuzluk Gılevlemek :Bileylemek Gındırlamak :Yuvarlamak Gınıhmak :Arzulamak Gırnap :Küçük ip Gırgıt :Cimri Gızırik :Kızarmış Gıyılı :Tepsi Gobal eğnek Gobça üğme Gocik :Mont Goç :Ekim ayı God :Ölçü birimi Gogles :Salyangoz Golot :Yağlı kete Goşgoz :Tarla yemişi Gorbagor :Sütü bozuk Gön eri Göresmek :Özlemek Gudik :Köpek Gugul :Başlık,bere Gumbuz :Yumruk Gurut iramit şeklinde kurutulmuş yoğurt Guzzik :Kambur Gücük :Şubat ayı Güğüm :Bakır su kabı Güllap :Menteşe Halastar :Bakır kova Halbuysam :Halbuki Haltek :Gevşek Haşa : Büyük çuval Herk :Sürülmüş,ekilmemiş tarla Haşıl :Yerel bir yemek Hayat :Hol Helke :Kova Harer :Çuval Hevlek :Tarlanın küçük kısımlara ayrılması Hırtlik : Bol,çok(boğaz) Hıdırgen :Yerinde duramayan Horik :Baca Hıllik :Eski Hotelek :Gırtlak çıkıntısı Hozan :Biçilmiş tarla Hök :Ağır Hörelenmek :Sinirlenip karşı gelmek İg : Yün eğirme aleti İki cannı :Gebe İstikan :Çay bardağı İşmar :İşaret İt dirseği :Arpacık Kahmut :Tarla yemişi Katık :Ayran Kal :Olgunlaşmamış Kalik :Ayakkabı Karakış :Aralık ayı Kartol atates Kavurga :Kavrulmuş buğday Kelem :Lahana Kersen :Kurut ezilen tahta leğen Keyveni :Becerikli (daha çok kadın) Kesilim :Güzelim Kopçik :Sap kısım Kınkız :Oyunda kazananın mağluba vurduğu yumruk Kızırik :Çok yanmış Kırtik :Küçülmüş parça sabun Kiraz :Haziran Kip :Sağlam Kurun :Hayvanların su içtiği ve aynı zamanda tahıl yıkanan çeşme Koz :Kuzu barınağı Köstüre :Bıçak,nacak gibi aletleri bileme taşı Kurik :Tay Kuz :Kuzey Kuşt: Şişlik Külek :İçine yağ konulan tahta kap Lepüstek :Yassı,düz Lülük :İbriklerin su akıtılan kısmı Loğ :Bacalardaki toprağı sıkıştıran silindir taş Mabeyn :Salon Mal :Büyükbaş hayvanlar için kullanılır Mangur :Hayvanların boynuna takılan ağaçtan yular Manzilik :İnce bulgur May :Sığıra sesleniş Masta :Büyük değnek Megel :Çapa yapılan alet Merek :Samanlık Meşebe :Su kabı Mertek :Kalın ve uzun ağaç Mıh :Çivi Miltan :Gömlek Möhkem :Kip,sağlam Motor :Traktör Musmar : Büyük çivi Nahır :Sürü Omaç :Fındıklı çorba Pağla :Fasulye Pahar :Çeşme Parlım :Bari Partal :Abartı Part :Buğday yığını Parduç :Fırın sileceği Peke :Oturulan alçak kaldırım Peşkir :El havlusu Pestik :Hizmetkar Van :Hitap şekli Peytambal :Tembel Pir :Odun dalı Pin :Kümes Pisik :Kedi Poşo :Gezgin,göçmen Pürçüklü:Havuç Sahoyluk:Ahır süpürgesi Sitil :Küçük yoğurt kabı Siron :Yufkadan yapılmış bir çeşit yemek Siyam :Karış Soyha :Kötü,işe yaramaz Söve :Kapı penceresi Suluğ :Eski evlerde yıkanılan yer Süpürtmek :Kovalamak Sürgüç :Yerleri silmeye yarayan bez Sütlü :Sütlaç Şoğurt :Salya Öllemek :Çocuğu uyutmak Şor :Çok tuzlu Şoşartmak :Abartmak Tar :Tavuk tüneği Tekmük :Tekne Tekne:Hamur yağrulan tahta kap Terek :Raf Teşt :Leğen Tentene:Dantel Tevür :Türlü Tırkıç :Çit kapısı Tike :Bir parça,azıcık Tize :Teyze Tuluk :Yayık Tump :Tarlaları ayıran tümsek Üstencelik :Üstelik Yıngırlama :Yuvarlama Yöreme eğirmende biriken un kalıntısı Zemheri :Ocak ayı Zehlenmek :Alay etmek Zırza :Kilit Zibil :Çöp DUA VE BEDDUALAR Bilindiği gibi dua,bir yalvarıştır. Kişinin kendisi için veya bir başkası için Allah’a yaptığı bir yakarıştır. Halk edebiyatında dua, alkışlamadır. Beddua ise, bu tanımın tam tersi, lanet, gazap ve bela temennisi taşır. Yöremizde buna kargış denir. Kargış, istenilmeyen veya hoş görülmeyen bir tavır ve hareket karşısında kişinin sert bir tepkisini içerir. Dualar ve beddualar yöreden yöreye değişir ve farklı bir söyleyiş kazanır. Kelkit ve yöresinde söylenilen dua ve beddualar: a) DUALAR: Ah vah demiyesin Allah ayağına taş dokundurmaya Allah ayağına taş dokundurtmaya Allah cehenneme ırak etsin Allah darda koymaya Allah durağını cennet etsin Allah evlat acısı göstermeye Allah Halil İbrahim bereketi versin Allah işini rast getirsin Allah kul borcundan hilas etsin Allah nazardan saklasın Allah saçın sayısı ömür vere Allah senin acını bana göstermesin Allah sevdiğinden ayırmasın Allahım kabir azabı vermesin Baban anan nurda yatsın Babana rahmet Çoklukla çalışıp azlıkla yiyesin Gökten yağa, yerden toplayasın Kem gözlerden korunasın Önün yara gelmesin Uzandığın dallar altın olsun b)BEDDUALAR: Adın bata Ağu yiyesin Ağzin üstüne kapanasın Allah belan vere de beni kurtara Allah dert vere,derman vermeye Allah karartını kaldıra Allah sana uyuz vere de kaşıyacak tırnak vermeye Altın üstün kurulana Avu gözlerin avucuma gele Baba çıka yüzüne Babanın kökünü yiyesin Benim kadar başına taş düşe Bilinmez dertten gidesin Bir dağda yatasın,bin dağa kokun yayıla Bir ekmek veren,bin tekmük(tekme) ata Boynun bosun devrüle Boynun yere döşene Çocuklarından bulasın Davun yiyesin Dişlerin kerpetenlere gele Doğduğun gün bataydın Ekmek tavşan ola,sen tazı,tutamayasın Ellerin dizinde kala Ellerin kırıla Ellerin yanlaran döşene Erim erim eriyesin Ettiklerinden bulasın Gelinlik giymeyesin(kızlar için) Gide de gelmeysin Gidişin ola,gelişin olmaya Gorun diylenmeye Gözlerin avucuma gele Gözyaşın kurumaya Gül eke diken biçesin Gün görmeyesin Kapın kitlene Kapına kara kilit asıla Kara kan kusasın Kara yerin dibine giresin Kara yola gidesin Karnan dert dola Mezarın taş başında kala O boydan yukarı çıkmayasın Ocağın bata da zırzan sallana Okuna dikilesin Otuziki dişin kırıla Sabaha çıkmayasın Sele suya karışasın Seni şişesin Seni töremeyesin Suratın döküle Teneşüre çıkasın Tepen üstüne dikilesin Yağlı kurşunlara gelesin Yata da kalkmayasın Yerin dibine giresin Yirmi tırnağım yakanda kala Yurdun yuvan dağıla Yüzen baba çıka Yüzün gevene gele webmaster@siranlilar.com Yöresel Websiteler Gümüşhane Valiliği Gümüşhaneliler.Net Gümüş Diyarı Gümüşhaneliler Derneği Kelkit Doğan Spor Köse İlçesi Kürtün İlçesi Şiran İlçesi Torul İlçesi   Haber Listemize Üye Ol      Ekle Çıkar  Yöresel Bilgiler Yöresel Sözler Yöresel Türküler Yöresel Bilmeceler Yöresel Hikayeler Yöresel Mp3ler Yöresel Yemekler Yöresel Download Yöresel Websiteleri Yöresel El Sanatları Yöresel Zilli Kilim Yöresel İnanışlar     Haberler Gümüşhane Haberleri Gümüşhane Spor Haberleri Kelkit Haberleri Kelkit Doğan Spor Haberleri Duyuru ve İlanlar   Ahbun : Gübre Aha : Çok yakın Anadut : Üç çatallı yaba Andır : Miras kalacak eşya Anık : Yemeğe lezzet veren madde Arustak : Tavan Avare ayı : Eylül ayı Ayam : Hava Badıç : Küçük taze fasülye Başüstü : Çok acele Bıcık : Küçük Bir Çalgap : Bir an çabuk Bişi : Hamur işi Cablama : Ağaçtan yapılan çit Cılga : Keçi yolu Cıncıvık : Çok sulu Cicik : Meme Cil : Ağacın kök dalları Culuk : Hindi Cunud : Çok sulu Çalgan : Şelale Çatma : Kulube Çıtma : Çifte atma Çeper : Dikenli bitkilerle yapılan set Cemiç : Kuru dut meyvesi Çendir : İnce kopmaz durumda olma hali Çöpür : Yünün posa kısmı Çük : Erkek çocuğunun erkeklik organı Çülki : Elle örülen ince çorap Dalak : Kızgın istekli Davun : Veba Dehre : Bkz. Girebi Değirme : Yuvarlak Dırcık atmak : Sıçrayarak koşmak Dulda : Tesirden uzak yer Ebe : Babaanne - Anneanne Emi : Amca Erinmek : Üşenmek Fenikmek :Acele etmek Fetir : Yufka Fırıç : Fırında kurutulmuş armut Fıstik atmak : Zıplayarak koşmak Fıtı : Bulgurun incesi Gagıtma : Ağırlık kaldırma Gamga : Yonga Garemat : Izdırap Gart : Yaşlı Gavar : Suyun bölüm yeri Gavut : Pişirilmiş mısır unu Gendüme : Yarma Gedek : Manda yavrusu Gıcı : Küçük kız Gıran : Sert Gıldik : Koyun keçi gübresi Girik : Küçük ekmek Gırcan : Kıvırcık saç Girebi : Küçük budama baltası Gıdik : Keçi yavrusu Gındırlanmak : Yuvarlanmak Golot : Yağ ile yapılan küçük ekmek Gubarmak : Böbürlenmek Gundul : Kısa boylu Gumbuz : Yumruk Güymek : Bir şey ummak Hacet : Eşya Haşıl : Darı ve mısır yemeği Hasıllama : Yoğurmak Herk : Nadas Hernük : Toprağın tavı Him :Temel Hırik (horik) : Baca Hişt : İşaret Hol : Biçilen ekinin bir parçası Hozan : Hasat yapılmış tarla Işgın : Filiz İci : Abi İrdelemek : Deşmek İstikam : Çay bardağı Kal : Olgunlaşmamış Kalik : ayakkabı Kahmut : Yabani bir yiyecek Katık : Ayran Karakış : Aralık Kartol : Patates Kelif : Kulübe Kemçük : Eğri Kemk : Dokuma tezgahı Kepenek : Kelebek Kemre : Davar gübresi Kerti : Bayat Kelgir : Mutfak eşyası Kekeç : Kekeme Kerendi : Tırpan Keyveni : Yemeği pişiren ev hanımı Kırız : İyice dibinden kesme Kip : Sık sağlam Kopuz : Yumruk Köme : kısa ağaç topluluğu Kurun : Beton veya ağaçtan yapılmış sulama yeri Lazut : Mısır Lepüstek : İyice inceltmek Lülük : Çaydanlığın su akan yeri Mabeyn : Evlerde iki oda arası Mangır : Para Masta : Uzun sopa Mazı : Kağnının dingili Medek : Dişi manda Melemez : Sakin Merek : Samanlık Mısmar : Büyük dövme çivi Mısmıl : Temiz Mıtırıp : Cimri Mitil : Eski kirli yorgan Mol : Filiz Mozik : Bir yaşındaki erkek dana Nahır : Sürü Öğün : Yemek vakti Papara : Azarlama Parduç : Fırın temizleme aleti Parlım : bari Periktirmek : Korkutup kaçırmak Peşgüten : Kaynatılmış tuzlu ayran Pey : Arsa Pırtı : Elbise Pırtik :Küçük parça Pin : Kümes Pingel : Folluk(yumurta) Pir : Çam türünden ağaçların yaprağı Postal : Eski kötü ayakkabı Pöçük : Kenar, uç Pöhrenk : Toprak boru Pur : Toprak haline gelmeye yüz tutmuş taş Sahoy (Sahoyluk) : Çalı süpürgesi Savsala : Oyalamak Sergi : Kilimlerin üzerine serilmiş buğday Sırım :  Deriden çekme ince ip Somutlamak : Uyku arasında konuşmak Sozalma : Azalma Sekil : Atların ayaklarındaki beyazlık Sümek : Mısır koçanı Süpürtmek : Kovalamak Sümsük :  Muştalı gibi vurulan yumruk Şelek : Sırtta taşınan yük Şikar : Bulunmaz Şoğurt : Salya Şor : Çok tuzlu Şüşük : Şişkin Taptamak : ayak ve elle dövmek Tar : Tavuk tüneği Teç : Büyük bakır leğen Tekmür : Tekme Tepür : Ağaç tepsi Terki : Heybe Termaş : Sahibi ölmüş mal Tevür : Biçim Teyin :Sincap Tığ :Harmanı sürdükten sonra yığılan saman Tuluk : Ağaç yayık, şişman Tuman : Şalvar Tunp : İki tarla arsındaki sınır Urga : Yufka açılırken tahtaya serpilen un Urup : Tahıl ölçeği Velan :  Meşe ağacı  meyvesi Vıcılık : Cırcıvak sulu Yanlık : Sedir için yapılan yastık Yarpuz: Bir tür nane Yazma : Başörtüsü Yavşak : Bit Yeğin : İyi Yeynik (yeylik) : Hafif Zahra : Tahıl Zemheri : Ocak ayı Zılgat : Şiddetli Zırza :Kapı rezesi(bir nevi kilit) Zibil : Çöp Zoğ : Çarık halinde kesilen deri